Gözümüz nasıl görüyor-Perspektif

Doğru çizim tekniklerini öğrenerek, doğru görüş geliştirebilirsiniz.

Bakış açısını öğrenelim: Öncelikle çizgileri algılayın ve onlardan mantık çıkarın.

Perspektif; genişlik, yükseklik ve derinlik ölçüm sistemini veren temel çizimdir. Matematik ve bulmaca barındırır, sezgisel hale getirirseniz eğlencelidir.

Durduğunuz yerden, baktığınız şeylerin çizgileri uzaklaşıyor mu, size doğru mu geliyor? Açıları görmede ustalaşın. Bunun için geometrik form olan kutuların, elipslerin, silindirlerin çizimlerini öğrenin. Formların çizgilerini uzatın ki, çizgiler kontrol edilebilir hale gelsin, parazit çizgilerle uğraşmayın. En az 100 saatlik tekrar çalışmalarla perspektif çizimlerinizde ustalaşırsınız.

Doğru görüşünüzü geliştirmek için bir küpü farklı pozisyonlarda, konumlarda çizin, yüzeylerine elipsleri yerleştirin. Tüm nesne/objeleri geometrik form içinde, kaçış çizgileriyle görün. Figür/insan, hayvan ve mekan çizimlerinizde de pratik kazandığınız bu perspektif görüşü kullanacaksınız.

Sayfaya ekleyeceğim hazır çizimlerin uygulamasını anlamada zorlanırsanız,  Youtube videolarından ve MEB yayınlarındaki açıklamalardan yararlanabilirsiniz:

https://www.youtube.com/results?search_query=proko+perspective

Tek%20Ka%C3%A7%C4%B1%C5%9F%20Noktal%C4%B1%20Perspektif%20%C3%87izimi.pdf erişimi için tıklayın

%C4%B0ki%20Ka%C3%A7%C4%B1%C5%9F%20Noktal%C4%B1%20Perspektif%20%C3%87izimi.pdf erişimi için tıklayın

DERS%20NOTLARI%20HAFTA%2012.%20%C3%9C%C3%87%20KA%C3%87I%C5%9ELI%20PERSPEKT%C4%B0F.pdf erişimi için tıklayın

19113110_3.basitgeometrikformlar.pdf erişimi için tıklayın

DÜZ VE EĞRİ YÜZEYLERDE PERSPEKTİF

EĞRİ YÜZEY PERSPEKTİFİ

3 KAÇIŞ NOKTALI PERSPEKTİF ÇİZİM

MİMARİDE KULLANILAN PEK ÇOK PERSPEKTİF ÇEŞİTİ VARDIR.

RESİMDE, İKİ BOYUTLU KAĞIT DÜZLEMİNDE DERİNLİĞİ SAĞLAMAK İÇİN AÇILI PERSPEKTİF KULLANILIR.

Örnek: Balık gözü lens-EĞRİSEL PERSPEKTİF FARKLI BAKIŞ AÇISI GEREKTİRİR

PERSPEKTİF NEDİR?

Genel Bilgiler -Kaynak MEGEP-

Perspektif bir çizim tekniğidir. Resim sanatında perspektif; iki boyutlu yüzeye, üç boyutlu cismin resmini çizme yöntemidir. Cisimler bizden uzaklaştıkça görünüşleri gerçek görünüşlerinden farklılaşarak ufalır ve renkleri donuklaşır. Bu farklılaşma perspektif prensipleriyle tarif edilir. Cismin görüntüsü optik ve matematik olarak ifade edilebilir.

1- Çizgi Perspektifi: Paralel çizgilerin sonsuzda birleşmesi yani görünümün küçülmesidir.

2- Renk Perspektifi: Işık değiştikçe ve cisimler bizden uzaklaştıkça renklerin değişim göstermesine denir.

Perspektifte ufuk çizgisi (zemin çizgisi), ufuk düzlemi, görme noktası (esas nokta), karşıdan görünen çizgiler, kaçış noktaları, kaçan çizgiler gibi tanımlar yer alır..

Perspektif çizimlerde atmosferin ışık etkisiyle renk ve gölgelere etkisi, görüntülerin farklılaşmasına sebep olur. Atmosfer etkileri dikkate alınarak çizilen perspektif çizimlere uzay (areal) perspektif denir. Uygulamada en çok kullanılan çizim yöntemi ise, ışık etkisi gösterilmeyen doğrusal (linear) perspektiftir. Çizim yapılırken belli bir oranda küçültme yapılır. Bu küçültme oranına, çizilen resmin mikyası denir.

Perspektifte kullanılan terimler: Perspektif çizimlerde dört düzlem kullanılır. Çizimle göz arasında resmin arakesit olarak çizileceği düzleme resim düzlemi; cismin ve çizen kişinin üzerinde durduğu düzleme zemin düzlemi; resim düzlemiyle zemin düzleminin kesiştiği hatta da zemin hattı denir. Resim düzlemini dik kesen göz hizasındaki düzleme ise yatay düzlem ismi verilir. Resim düzlemiyle yatay düzlemin kesiştiği hat ufuk Hattı’dır. Merkez düzlem, diğer düzlemleri dik olarak kesen ve gözden dik olarak geçen düzlemdir. Yatay düzlemden gözün yüksekliği göz pozisyonu olarak tarif edilir ve gözün öne, sola, sağa kayması ile resim düzlemi sınırlandırılır. Gözün resim düzlemi üzerindeki izdüşümüne görüş merkezi, gözün bulunduğu mevkie durma noktası, gözle görüş merkezi arasındaki mesafeye göz mesafesi denir. Perspektif çizgilerin ufuk hattında birleştikleri yere kesişme noktası adı verilir. Resim düzlemi üzerinde görüş merkezinin sağ ve solunda ufuk hattı üzerindeki gözün mesafelerine ise mesafe noktaları denir.

Bir boyut perspektifi: Bir nokta perspektifinde bir nesneyi çizmek için birbirine yaklaşıp bir noktada birleşen iki doğru çizmek gerekir. Karayolu, demiryolu perspektif görünümü buna Örnektir. Çizime ait nesnenin yüzey çizimleri, ufuk hattındaki kesişme noktasına göre düzenlenir.

İki boyut perspektifi: Buna açısal perspektif de denir. Nesne hafifçe çevrilirse kesişme noktası ufuk hattı üzerinde dönen yönün aksi istikametinde kayar. Tek nokta perspektifinde yatay boyutlar (genişlikler) çizim kağıdı kenarlarına paraleldir. İki nokta perspektifinde iki kesişme noktası vardır ve her iki kesişme noktasına göre çizilen resimde derinlik çizgileri, çizim kağıdı kenarına paralel değildir. İki kesişme noktası arasındaki ölçü resmin basit orantısıdır. İki nokta perspektif resim çizimini kolay anlamak için, demiryolu üzerinde duran ve elinde tuttuğu bir cam tabakayı sağa ve sola hafifçe çeviren bir kişinin gördüğü manzarayı düşünmek yeterlidir. Cam tabaka biraz sola çevrilirse tren raylarının ufuk hattında kesiştiği nokta sanki sağa kaymış gibi görülür.

Üç boyut perspektifi: Çizim yatay doğrultuda iki kesişme noktasına ilave olarak dikey doğrultuda da üçüncü bir kesişme noktası ihtiva ediyorsa buna üç boyut perspektifi denir. Kullanma alanı çok sınırlı olup, tatbikatta bu tür çizimler yerine modeller kullanılır.

 

GÖZÜMÜZ NASIL GÖRÜYOR?

Perspektif; resim sanatında, gözümüzün nasıl gördüğü sorusunu yanıtlayan bir çizim tekniğidir. Temel Tasarım dersi kapsamı içinde nesneleri doğru görmek ve nesnelerin görünümü ve hareketi, derinliğin, bütünlüğün, devamlılığın ifadesini gösterebilmek adına görsel sanatın ana unsurlarındandır. Doğru görüş geliştiren çizimler, gözün eğitiminde önemli rol oynar.

Doğru görüş geliştirirken 2 aşama uygularız:

1. Aşama – Çizime başlarken belli kuralları yerine getirerek çizim yapar isek doğru görüş geliştiririz. Kurallı çizimler; perspektifi, geometrik algılamayı, fizik kanunları, ışık-gölge kanunları konularını içerir.

2. Aşama- Ortaya doğru çizimler çıktıkça zihin-beyin bunları algılayacak, kuralsız çizerken 1. aşamada uyguladıklarımız kafamıza kazınacağı için serbest çizimler çizebileceğiz.

HER YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMUNUN, GSLİSELERİN DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ FARKLILIK GÖSTERİR.

-Orantı ve hareket çözümlemelerinde: Figürü ve nesneleri en basit geometrik formlarla algılayarak çalışmalar yaparız; uzuvların birbiriyle olan oransal ilişkilerini kolay çözümleriz. Ve perspektifle nesnelerin hareketleri konularından yola çıkarak uzuvların hareketlerini kolay saptarız. Örneğin, uzay boşluğunda-kağıt yüzeyinde- tabanda oluşturulan bir referans küpü-prizmatik küpün eksenleri bize o düzlemdeki nesnelerin veya figürlerin yönlerini ve hareketini verir.

-Anatomik kaplamalar yoluyla; Perspektif ve nesne konusuna hakim olarak çizimlerimize anatomi giydiririz. İmgesel çalışmalarda sınav sorusuna bağlı-hikayenin geçtiği döneme uygun kıyafet ve takılar-stilistik çözümlemelerle konuyu-desenimizi zenginleştiririz.

Nesnelerin görünümü ve hareketi, derinliğin, bütünlüğün, devamlılığın ifadesi; ufuk çizgisi üzerinde alınan belli noktalardan gönderilen artistik perspektif çizgilerle elde edildiğini örnek çizimlerde görebilirsiniz.

Perspektif esasına uygun bir çizim yapmak için:

1 – Resim çizimine başlarken kağıt üzerine ufuk çizgisi belirtilir.

2 – Ufuk çizgisinin üzerinde bulunan esas nokta tespit edilir.

3 – Çizimlerin ufuk düzleminin altında, üstünde veya hizasında olup olmadıkları tespit edilir.

4 – Resimde önce büyük yüzeylerin, sonra küçük yüzeylerin çizimi yapılır.

5 – ilk çalışmalarda kaçış noktaları daima resmin içinde yer almalıdır. Eğer kaçış noktalarından kağıt üzerinde bulunmayan varsa yanına tamamlayıcı küçük bir kağıt eklenir.

VARLIKLARIN FARKLI DURUŞLARINI GÖSTERMEK İÇİN, KAĞIT DÜZLEMİNDE BİR ÇOK KAÇIŞ NOKTASI ALABİLİRSİNİZ.

Yer Çizgisi (zemin çizgisi): Düşey olarak konan resim düzleminin yatay yer düzlemiyle yaptığı ara kesite “yer çizgisi” denilmektedir.

Ufuk Düzlemi: Ayakta duran bir insanın göz hizası olan zeminden 160 cm yukarıda, zemin düzlemine paralel bir düzlemdir. Bu düzlemin resim düzlemini keserek oluşturduğu ara kesite “ufuk çizgisi” denir. Ufuk düzleminin yeri değiştirildiğinde farklı perspektif görünüşler elde edilir.

Göz Noktası – İstasyon Nokta – Gözlem Noktası: Gözlenen ve gözleyen arasındaki mesafeyi belirler. Göz noktası objeye yakınsa, kaçma noktaları birbirine daha yakındır; göz noktası objeye uzaksa kaçma noktaları birbirinden daha uzaklaşır. Gözlenen yüzeyler eşit açı yapıyorlarsa (45º) kaçma oranları eşit olur. Aksi halde obje resim düzlemine eşit olmayan açılarla döndürülmüş ise yüzeyler farklı oranlarda gözden kaybolacaktır.

Resim Düzlemi: Resim düzlemi düşeydir ve cisimle bakış noktası arasındadır.

Resim Düzleminin Saptanması: Göz noktası yerleştirilince, bir sonraki işlem, görülmek istenen resmin dış köşelerini belirlemek için görüş eğrisini ifade eden iki çizgi çizilir. Bu çizgi görüş merkezini saptar. Görüş açısı içinde kalan perspektif imge odaklanmak için görüş merkezine dik düzlem üzerinde oluşur. Resim düzlemi denilen bu düzlem bir çizgi ile görselleşir.

Tek Nokta Perspektif: Bir tek kaçma noktası vardır. Daha çok iç mekanların perspektif anlatımlarında kullanılır. Tek nokta perspektifte planlar resim düzlemine paraleldir; Planın köşeleri resim düzlemine dik, ufuk çizgisi üzerinde tek bir kaçma noktasında birleşir. Bir ölçek seçilir. Resim düzlemi çizilir. Köşelerden eşit aralıklarla dört kenar eşit parçalara ayrılır. Sonra göz hizasında ufuk çizgisi çizilir. Ufuk çizgisi üzerinde, resim çerçevesi dışında bir diyagonal (çapraz) nokta yerleştirilir. Bu noktanın kaçma noktasına olan mesafesi, gözlemcinin resim düzlemine olan uzaklığı temsil eder. Bu noktayı karşı köşeye birleştiren doğrunun ışınsal çizgileri kestiği nokta derinliği belirler.

Perspektif konusu da ilk etapta temel geometrik şekillerle çalışılabilir. Doğadaki görsel nesneler, makine ve parçaları (bu çizimlerde, biçimlerin birbirine göre durumları uzaklaşma, yakınlaşma vs. ile perspektifsel çalışmalar yapılır), doğa ve doğal objeler (mekan içinde objenin biçimi, perspektif kuralları çerçevesinde çizgi ve ışık değerleri gözetilerek resmedilir) daha sonra da kişisel yorumlar yapılabilir.

Rakursi-kısaltım:

Resim sanatında bir figürün ya da nesnenin, göz hizamıza göre konumunu, derinlik duygusunu yanılsama yoluyla (biçim bozulmalarıyla ifade ederek) yaratması açısından bir perspektif türü olarak kabul edilir. Nesnenin yer düzlemine göre dik durduğu durumları değil de, serbest pozisyondaki ve daha çok bize doğru devrik ve nesneyi oluşturan geometrik formların karşıdan görüldüğü durumları tanımlar. Perspektif çizimde, kaçış çizgilerinin başlangıçları ile kaçış noktası arasının kısa olduğu görünüştür. Çok gösterişli çizimlerdir. Hakim olmak için, bu özellikteki nesne ve figürleri çok gözlemlemek ve çizmek gerekir.

Göz hizamızdan 27,5 derecelik açı dışında bulunan nesneleri deforme olarak görürüz. Bu nedenle kağıt üzerinde, ufuk çizgisinde uzak çizilen nesnelerde bu deformasyonu gözleriz. Ufuk çizgisinden uzaklaştırdıkça, nesneye ait ufuk çizgileri birbirinden uzaklaşmaya devam ederek kuş bakışı görünüşe ulaşır. Deformasyonu önlemek için kaçma noktaları arasındaki mesafeyi açarak ve kaçma noktalarının ufuk çizgisiyle olan ilişkilerini kopararak ve kaçış noktalarını ufuk çizgisinden daha yüksek, yukarıda bir yere çizeriz.

Rakursi oranı arttıkça:

1-ana eksen ve geometrik şekil eksenleri arasındaki 90 derecilik ilişki değişmez.

2- geometrik daha karşıdan ve şekiller daha tombul görünür.

3- nesnenin boyu rakursi arttıkça daha kısa görünür ve geometrik şekiller birbirlerine yaklaşır.

4- rakursi oranı arttıkça 3. kaçma noktası nesneye yaklaşır ve açıları daha keskin görünür.

Sanat tarihinde kısaltımın en iyi bilinen örneğini veren Andrea Mantegna’in Ölü İsa adlı kompozisyonunu incelersek, yatan figürün ayak ucundan bakıldığında, ayaklar olduğundan büyük, baş küçük görünür. KISALTIM-RAKURSİ NEDİR https://www.youtube.com/watch?v=BfqJ1KPvjSE

1,2,3, ve 5 noktalı eğrisel perspektife örnekler 

Uygulama çizimleri