Resim Bilgisi, Kompozisyon-İmgesel

Resim; duygu ve düşüncelerin çizgi, hareket, şekil, renk ve tonlarla herhangi bir yüzey üzerinde derinlik, ışık, gölge leke gibi unsurlar gözetilerek kalem vb. boyayla ifade edilme sanatıdır.Yaşamda etkilendiğimiz her şey, bizi cevap verme zorunluluğuna iter. Bir müzik dinlediğimizde, ruhumuzun hassas bölgesine dokunup bizi nasıl harekete geçiriyorsa, resimde de renk ve şekiller vasıta olup bize bir şeyler anlatır. Bu renkler ve şekiller bulundukları pozisyona ve yerlerine göre değişirler. Bizim görevimiz, bu renk ve şekilleri, bir iletişim aracı gibi kullanarak duygularımızı seyirciye anlatabilmektir. Müzik sekiz notadan değişik eserler veriyorsa, biz de sekiz renkten, tondan güzel eserler vermeliyiz. Resimler öz ve biçim bağdaşmasıyla öncelikle yapanı yansıtır. Resimde plastik unsurlar evrenseldir. Evrensel olmayan ulusallık ve yöresellik unsurları, göz ardı edilmemelidir. Çizdiğimiz resimlerde, içinde yaşadığımız toplunun değerini, Anadolu kültürünü, Anadolu insanını konu alarak ön plana çıkarmalıyız. Çünkü bizi biz yapan değerlerden yoksun olan resim, tam anlamıyla bize ait değildir.

Resim sanatının temelini desen oluşturur. KAYNAK

Çizgi yapısı iyi kullanılmamış bir resim; temeli olmayan bir ev, iskeletsiz bir bedendir. Planlı çizimlerde desen bir bütün olarak düşünülmelidir. Parça detaylarına geçildiğinde; parçaların bütüne oranı unutulmamalı, parçaların kendi içinde de bütünlük oranı taşıdığı gerçeği ile hareket edilmelidir. Önce detaylara yoğunlaşmadan hareket, anatomi, oran ve orantılarıyla temel şekli yakalanan çizimde ana şekle detay ekleyerek fotoğrafik aktarma yapılmalı, model benzeyinceye kadar her detayla uğraşmalıdır. Modele benzediyse; ışık-gölge destekli, koyudan açığa doğru önce tek yönde lekeleme yapmalı sonra farklı yönlerde lekeleme yaparak ana şekil -figür, obje-  öne çıkarılmalıdır. İmgesel çalışmalara geçmeden önce, desen bilgisi iyice güçlendirilmelidir. Görsel algıya dayalı çalışmalarınızda kişisel beceriniz ve yeteneğiniz ölçüsünde kendinize ait çizgi-üslup oluşur. Doğru bir desen çizebilme yeterliliği taşıdıktan sonra hayali çalışma pratiklerine geçebilirsiniz. Doğru çalışılmış örnekleri, kitaplarda ve İnternet ortamındaki ilgili sitelerde bulabilirsiniz.

Sitemizde yer alan sayfalardan ‘Temel Sanat Eğitimi’ Bölümündeki dokuz başlık ile verilen içeriklerden de yararlanabileceğiniz gibi, doğru görüş geliştirmek için canlı modellerden ve anatomi, perspektif, imgesel vb. örnek çalışmalardan bolca pratik yapmanızı öneririm. Anatomi, oran, orantı, perspektif için KAYNAK resimlerden çalışarak Pratik ağırlıklı yaklaşımınız -çalışmanız sizi sınava hazır hale getirir.

Atölye programımız gereği; II. Dönemde, Şubat ayından itibaren, Nisan ayına kadar imgesel eskiz ve meslek grupları, iç – dış mekan çizimleri başlatılır.  Perspektifle ilgili hazırlanan eskizler ve I. Dönemde kazanılan anatomi bilgisi, modelin beden dili-hareketleri, doku etütleri gibi önceden öğrenilmiş desen bilgileri imgesel çalışmalarda kullanılmaya başlanır.

Özel yetenek sınavlarının tümünde imgesel tasarım-imgeyle yapılan resim bir aşamadır. İmge zihinde canlandırılan görünümdür, imaj-hayaldir. Tasarım-dizayn ise; tasarlama eylemi sonucunda beliren konunun gerçekleşmesi sırasında yönlendirici olan projedir. İmgesel çiziminde verilen objelerin fonksiyonlarını düşünerek, zihnimizde oluşturduğumuz imgeleri bir araya getirip anlamlı bir bütüne ulaşabiliriz. İyi bir resim iyi bir kompozisyon gerektirir. Kompozisyon rastgele oluşturulmaz; biçim ahengi, nispetler uygunluğu: büyük, küçük kriterlere dayandırılır. Rönesans döneminde resimlerdeki kompozisyonlarda geometrik örgülerden yararlanılmıştır. Değişik açılı, piramit sistemler üzerine kurulu kompozisyonda insanlar grup ya da kalabalık kümeler halinde üçgenli örgüler sistemine yerleştirilmiştir. Ek seri olarak bu üçgenlerin yanında dikeyler, altlarında yataylar, üstlerinde eğri yuvarlaklar bulunur. Resimde düz çizgiler durulma etkisini, yuvarlak ve eğri çizgiler hareketi ve dinamizmi sağlar. Bundan dolayıdır ki; kompozisyonların geometrik örgüsü, düzlerle eğrilerin dengeli istifinden doğmaktadır. (Üçken sonsuzluk ve ölümsüzlüğün yanı sıra sağlamlık ve durgunluğu anlatır ve dinsel bir semboldür.) Beğeni yargısı gelişkin olan öğrenci zıtlıklar içeren alışılmış göz şekillerinden kendiliğinden oluşan kompozisyonu en iyi şekilde yapar. Ancak, duygu ve duyumla değil, güdülerimizle hareket etmeliyiz. Çünkü tam anlamıyla duygularımızı aktaramayabiliriz. Bu yüzden Kompozisyon-düzenlemede duygularımızdan değil aklımızdan gelen kaynaktan yararlanmalıyız. Verilen konunun içinde kullanacağımız objeleri kağıt üzerinde serpiştirip bu konuda sistemli ve bilimsel temele dayanan düşünceleri bir fikir halinde çizebilmeliyiz. Bu konu, şahsın kişisel yeteneğine bağlıdır. İmgesel tasarım desen çizimi kadar kolay olmadığı için, özel yetenek sınavına giren öğrencilerin zorlandığı görülür. Çok okumak, yaşamı-görünenleri gözlemlemek, çizgi roman, film karelerinden ilham almak ve bolca çizerek pratik yapmak işinizi kolaylaştırır. Özel yetenek sınavlarında imgesel tasarım bölümünde içerik konuları farklı verilir. Çok figürlü düğün, bayram, pazar, piknik, gar, alışveriş merkezleri, durak, tiyatro, banka vb. iç ve dış mekan gibi klasik konular yanında kavramlardan yola çıkarak veya üç açılımlı obje düzenlemeleri ya da metne bağlı kompozisyon tasarımı istenir.  Resim hazırlık kursları; öğrencilerde bulunması gereken kuralların tümünü içeren imgesel örneklerini, uygulamalı olarak öğrenmeleri yönünde çalıştırır. Portre veya hareketli unsurları barındıran imgesel tasarımlarda ezberlenmiş çizimlerden yararlanabilirsiniz. Örneğin ezberinizdeki bir çocuk, kedi, köpek, araç vs. çizimi kompozisyondaki boşluğu tamamlamada, figürler arası iletişimi sağlamada ya da örgü sağlamlığını oluşturmada sınavın kazanılmasında bitirici etkisi yapabilir. Kapalı veya açık mekan çizimlerinde önceden çalışılmış kendimize ait ev, ağaç, direk gibi öğeler ve bunları tamamlayacak biçimde ezberimizdeki figürler verilen konuya bağlantılı şekilde uyarlanarak sınav zamanı darlığındaki olumsuzluğun öğrenci lehine çevrilmesini sağlar. Mercek altına aldığı özgün konularda örnek çizimler gerçekleştirirken resmin seyirciye çok yakın olduğu yerde kullanılan nesne veya figürlerle onların fonksiyonu ve dokusunu açığa çıkaran altyapıyı oluşturduğunda öğrencinin Desen bilgisi ve imgesel yeterliliği söz konusudur.

Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi ve Kız Meslek Liselerinin resim-grafik bölümünden mezun olmuş, temel resim bilgisi ve çizim pratiği olan adaylarla birlikte sınava girecek olanların çoğu artık bilinçli. Çeşitli kurslarla ve özel derslerle becerilerini geliştirenler, sürekli çalışmak ve en az onlar kadar kapasitelerini arttırmak zorunda olunması gerektiğini bilirler.

İMGESEL ÇALIŞMADA BİR ÖĞRENCİDE BULUNMASI GEREKEN UNSURLAR -Alıntı-

Kompozisyonda en önemli ayrıcalık, farklı düşünebilmektir. Bu ayrıcalık, kişinin yeteneğine ve becerisine göre değişir. Sanatçının diğer insanlardan farkı, yorum zenginliğidir. Eğer öğrenci yorum yönünden zayıfsa, en azından olaya farklı bakabilmelidir. Nereye değil, nereden baktığını fark ettirebilmelidir. Örneğin, olaya yukarıdan, aşağıdan veya bir balığın, böceğin gözünden ya da resmin içinde bulunan herhangi bir insan yahut hayvanın gözünden bakabildiğini göstermelidir.

Bir diğer unsur kurgu yerleştirmesidir. Çizilecek konuyu, kağıda iyi yerleştirmeniz, resmin nereden başlayıp, nerede bittiğini iyi anlatmanız gerekir. Seyircinin gözünü resmin içerisinde gezdirerek, seyirciyi resmin bir bölgesine sabitlemeliyiz. seyirciyle bağlantı kurabilmenin sırrı, figürleri resme doğru yerleştirmekle mümkündür.

Resimde önemli olan diğer konu da, etki ve tepkilerdir. Bu husus kontrastlarla da ilgilidir. figürlerin birbirleriyle ilişkilerini içerir. Tek figüre hakim olmaktan öte; birçok figürü birbiriyle kaynaştırıp konuyla uyuşmasını gerçekleştirir.

Siyah beyaz çerçevesi içerisinde figürleri tonlayarak; yakındaki figürleri koyu ve büyük, uzaktakileri küçük gri ve kağıdın beyazlığını arayacak şekilde tonlamak/boyamak suretiyle perspektifi oluşturabiliriz. Mekanın açık alan ya da ufuk çizgisinin vurgulanması ile resimde derinlik sağlanmış olur.

KOMPOZİSYONLARDA DİKKAT EDİLECEK UNSURLAR

 

https://nursengorseldil.wordpress.com/gorus-gelistirme-egitim/resim-bilgisikompozisyon-yontem/

resimde kompozisyon açık kaynak 

Resim%20hafta%205..pdf erişimi için tıklayın

Kompozisyon kurallarını çevreleyen, resmimize estetik değerler kazandırabilecek yardımcı unsurlar şunlardır:

1. HAREKET DEĞİŞİKLİĞİ: Bir hareket ve fikrin hakimiyetinin belirginleştirilmesi.

2. ELEMANLARIN DEĞİŞİKLİĞİ: Şekillerin farkının ortaya çıkarılması.

3. ÇİZGİ DEĞİŞİKLİĞİ: Doğru, eğri değişikliği ve bunlardan birinin ritminin vurgulanması.

4. ŞEKİLLERİN DEĞİŞİKLİĞİ: Üçken kare ve yuvarlak değişikliği ve bunların birinin hakimiyetinin belirtilmesi.

5. ALANLAR: Büyük küçük değişikliği ve bunlardan birinin hakimiyetinin belirginleştirilmesi

6. YÖNLER: Yatay dikey hareketlenme ve bir direksiyon hakimiyetinin açığa çıkartılması.

7. DEĞERLER: Açık koyu değişikliği ve bunlardan birinin hakimiyetinin belirtilmesi.

Bu unsurlar, kompozisyonda tam anlamıyla birinin diğerine baskın olması bakımından kontrast oluşturur ve uyumsuzluğa uyum yüklememizi sağlar.

Kısacası, çizdiğimiz resimde;

1. Nesneleri birbirinden ayırırız.

2 Resimde vurgulamak istediğimiz yeri, seyircinin görmesini sağlarız.

3. Nesneyi açık ve koyu tonların kullanımıyla daha çarpıcı gösteririz. Böylece resmimizdeki nesne daha iyi anlatılır, biz de nesneyi daha iyi kavrarız.

4. Kişinin kendi tarzını sunmasını kendine ait dokusal özelliğiyle ortaya koymasını sağlarız.

RİTM: Birbirini izleyen ve tekrarlayan farklılıkların akıcılık sağlayabilmesidir. Eğer tekrarlar birbirinin aynısı ise, şekil tam olarak gözümüze rahatsızlık ve verebilir ve resmimiz monotonlaşır.

HAREKET: Resim, bir şekilde temanın odak noktasıdır. Seyirciye vermek istediğimiz mesajı taşıyan nesnelerin fonksiyon birliğinin bulunduğu yerdir. Yani resmin ana eksenidir. Genellikle resim, soldan ve aşağıdan başlar. Resmin ana ekseni de sol ve alt taraflarda oluşur. Ama bu bir kural değildir. Bu ana ekseni, seyircinin dikkatini yoğunlaştırmak için koyu ve açıklar kullanarak oluşturmalıyız.

KOMPOZİSYONDA KURGUSAL DÜZENLEME:

PERSPEKTİF: Derinlik diyebiliriz. Renk ve çizgi perspektifi olarak ele almalıyız. Perspektif, aynı düzlem üzerinde bulunan nesnelerin bakış noktasına olan uzaklığına göre: gerçek boyutluluk ve gerçek renklerinden daha büyük, daha koyu, daha küçüak ve daha açık görünmesidir.

Siyah beyaz çerçevesi içerisinde figürleri tonlayarak; yakındaki figürleri koyu ve büyük, uzaktakileri küçük gri ve kağıdın beyazlığını arayacak şekilde boyamak suretiyle perspektifi oluşturabiliriz. Mekanın açık alan ya da ufuk çizgisinin vurgulanması ile resimde derinlik sağlanmış olur.

AÇIK KOYU: Değerlerin derecelendirmesidir. Koyu ve açığa giden değerler sonsuzdur. Nesne hangi renkte olursa olsun, mutlaka üzerinde koyu ve açık tonlar vardır. Koyu ve açık tonların resmimize katkıları fazladır.

BOŞLUK DOLULUK: Resimde boşluk ve doluluğu birbirine göre dengelemeliyiz.

DENGE: Resimde figürlerin birbiriyle ilişkisi ve yer çekimiyle bağlantısıdır.

BİRLİK BÜTÜNLÜK: Figürlerin birbiriyle iletişimi ve etki-tepki uyumuna denir. Uyumsuzluklarda uyumu denemek mümkündür.

DOKU: Her nesnenin kendine ait özelliği ve fonksiyonu yani nesnenin kendine özgü doğal eylemi vardır. Resmin seyirciye çok yakın olduğu yerde kullanılan nesne veya figürlerle onların fonksiyonu ve dokusunu açığa çıkartmalıyız. Estetik görünümü ve iyi bir kompozisyon kurgusu olsada uzaktaki figürün dokusal özelliklerine girmeyiz. Sadece hareketi verir belirgin özellikleri çizeriz.

EKONOMİ: Sade ve öz anlatım diyebileceğimiz resimdeki ekonomi unsuru; yaptığımız resimlerle şiir gibi verilmek istenen mesajın en etkili ve en kısa yoldan anlatımıdır.

Görüldüğü üzere resimde kullanmaya çalıştığınız bütün kurallar, bir bütünün parçaları şeklinde olup, hepsi içerik olarak aynı olsalar bile, birbirini tamamlayan unsurlardır.

Nurşen Görseldil

HER -FARKLI- KAYNAKTAN YARARLANIN

Resim yaparken kompozisyonda dikkat edeceğimiz noktalar:

1- Figür ve motifler seyircinin gözünü resmin merkezine çekerek , resmin içinde rahatlıkla dolaştıracak bir şekilde yerleştirilir .

2- Konuyu daha iyi anlatabilmek için sanatçı bazı kısımlarda abartmalara ve sadeleştirmelere gider .Kompozisyon kurulurken baktığımız konudaki her şey olduğu gibi çizilmez, bazı kısımlar atılabilir veya eklemeler yapılabilir.

3-Tablonun herhangi bir yerine konan kuvvetli bir ışık , renk veya seyirciye bakan gözler vs. seyircinin gözünü o noktaya çekecektir.

4- Kompozisyonda kitlelerin büyüklükleri ,açıklık koyulukları dikkate alınır. Çok büyük bir nesnenin yanına konan küçük bir figür seyircide rahatsızlık yaratır.

5- Figür ve motifler tablo içinde görünmez çizgiler üzerine yerleştirilir, bu çizgilere tablonun arabeski denir. Göz bu çizgiler istikametinde tabloyu rahatça gezer.

6- Kerim Kayhan’ın ” Sanat Eleştirisinde Kural ve ölçüler ” kitabında ; Bir kompozisyonun dengeli olup olmadığını anlamak için gözümüz önünde tuttuğumuz bir bıçağın sırtı ile tablo dikey olarak iki eşit parçaya bölünür, her iki parçada kitle, renk, hareket ,çizgi ,leke ve figürler gibi kompozisyon unsurları karşılaştırılır ” der. Ben bunu bir çok kez uyguladım ve öğrencilerime de söyledim .Yine Bedri Rahmi Eyüboğlu resimle ilgili bir kitabında” söğütlerin suda yansıması da kendisi kadar güzeldir ” diyordu ,bu da benim için önemli bir bilgi oldu .Yaptığım tabloları ters çevirip bakmışımdır, kompozisyonu iyi oturmayan resimler aşağı doğru dökülürler (psikolojik olarak) ,sağlam kompozisyonların tersten bakılışı da güzeldir . Tabii bu dediklerim özgün bir tablo yapanlar için , reprodüksiyon ( ressamlardan kopya ) veya fotoğraflardan çalışanlar için fazla önem taşımıyor.

7- Resimde bir kompozisyon çizgi , renk, leke , hareket ,ışık – gölge , koyu açık , figürlerin durumu ,denge gibi bir çok elemanın uyum içinde kurgulanması ile oluşur .Tasar ilkeleri dediğimiz bu konuların bazılarını ben ayrı sayfalar olarak da hazırlıyorum .

8- Biçimlerin büyüklük küçüklükleri iyi ayarlanırsa kendilerini daha iyi gösterirler. Biçimleri farklı bile olsa aynı büyüklükteki kitleler birbirini dengeler.

9- Şekillerin belli aralıklarla tekrar edilmesiyle Ritm ortaya çıkar. Aralıklarda daima eşitlik olur ve benzer şekiller yanyana gelirse monoton bir kompozisyon ortaya çıkar .Sıkıcılığı kaldırmak için farklı büyüklükte aralıklar kullanmalıdır. Büyük biçim ve kitlelerin etrafında geniş aralıklar bırakılması uygun olur .

10- Kompozisyonda hareket olayı çok önemlidir. Figürlerin, lekelerin hareketi ile resim daha bir çekicilik kazanır.

11- Işık ve Gölge de bir kompozisyonda dikkat edeceğimiz öğelerdendir. Işığı gölge ile düşünmek gerekir, her ışık kaynağı bir gölge yaratır. Işığın kaynağı da önemlidir, yön değiştikçe gölgeler de yön değiştirirler. Işık Gölge oyunları ile canlı, dinamik bir kompozisyon oluşturabiliriz. Işık gölge eksikliği sükune, rahatlıkla birlikte monotonluk da yaratabilir.

12- Uygunluk. Bazı uygunluklar kompozisyonda ölçülü kullanıldıklarında bütünlüğü sağlarlar .Yön Uygunluğu, ölçü uygunluğu, biçim uygunluğu , aralık uygunluğu, doku uygunluğu gibi.

13- Kompozisyonda denge (Kitle olarak-renk olarak-açık koyu olarak) resmi oluşturan parçaların kendi aralarında anlaşmalarıdır . Bu yukarıda saydığımız bir çok tasar öğesi ile ilgilidir.

14- Bir tarafta yarım bırakılmış şekiller varsa karşı tarafta da yarım şekiller olmalı.

 

Hareketi ve Anatomik yapıyı gözeten 10-15 dakikalık hızlı eskiz çalışmalarınızda size yardımcı olacak üç boyutlu model çizimleri için kaynak POSEMANIACS, tıklayın.  Figür-mekan ilişkisini üç boyutlu görerek kurduğunuzda kompozisyonunuz, imgesel çalışmalarınız gelişir.

• https://nursengorseldil.wordpress.com/imgesel-ipuclari-2/
• https://nursengorseldil.wordpress.com/imgesel-ipuclari-2/imgesel-ipuclari/